Mô hình trồng chè dưới tán hồi được triển khai tại Bình Gia từ năm 2015, đến nay đã mở rộng lên khoảng 100 ha. Dù mang lại hiệu quả kinh tế nhất định, song việc nhân rộng và phát triển mô hình này vẫn gặp nhiều khó khăn về giống, kỹ thuật chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Từ thực tế đó, Sở Khoa học và Công nghệ Lạng Sơn đã đưa đề tài “Nghiên cứu ứng dụng khoa học và công nghệ nâng cao giá trị và phát triển bền vững sản phẩm chè dưới tán hồi tại huyện Bình Gia” vào chương trình nghiên cứu trọng điểm giai đoạn 2021–2025. Đề tài do Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Tất Khương, Viện Phát triển Khoa học và Công nghệ Vùng chủ nhiệm, được triển khai từ tháng 7/2022.
Theo PGS.TS Lê Tất Khương, chè trồng dưới tán hồi có hương vị đặc trưng, hậu ngọt lưu lâu trong cổ họng, song do được trồng bằng hạt nên chất lượng giống chưa đồng đều. Mục tiêu của nhóm là hoàn thiện quy trình sản xuất chè dưới tán hồi theo hướng an toàn, bền vững, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật từ khâu chọn giống, canh tác đến chế biến nhằm nâng cao giá trị sản phẩm.
Trong quá trình triển khai, nhóm nghiên cứu đã đưa vào thử nghiệm một số giống chè xanh có năng suất, chất lượng cao để so sánh khả năng sinh trưởng và thích ứng dưới tán hồi. Đồng thời, nhóm xác định thời vụ trồng phù hợp, nghiên cứu ảnh hưởng của độ che phủ tán hồi đến năng suất, chất lượng chè; khảo sát tác động của kỹ thuật hong héo, lấy hương tới hương vị sản phẩm.
Kết quả bước đầu cho thấy, tỷ lệ cây sống đạt trên 95%, cây sinh trưởng tốt khi trồng vụ xuân và vụ thu; biện pháp tỉa cành hồi hợp lý giúp tăng năng suất và giảm sâu bệnh; việc sử dụng phân hữu cơ nano UPLML giúp đất tơi xốp, mật độ búp dày và đồng đều.
Song song với nghiên cứu, đề tài đã hỗ trợ 35 hộ dân tại thị trấn Bình Gia, xã Mông Ân, Tân Văn và Hoàng Văn Thụ xây dựng mô hình trồng mới 11 ha chè xanh chất lượng cao dưới tán hồi và 15 ha sản xuất chè đạt tiêu chuẩn VietGAP. Một số hộ còn được hỗ trợ thiết bị chế biến hiện đại như máy vò, máy sao và máy hút chân không, giúp đồng nhất sản phẩm, giảm lao động thủ công và nâng cao năng suất.
Ông Phùng Văn Khiêm, hộ dân ở thị trấn Bình Gia, chia sẻ: “Gia đình tôi được hỗ trợ giống, phân bón và hướng dẫn kỹ thuật chế biến chè VietGAP. Nhờ có máy móc mới và quy trình chuẩn, chè thành phẩm đẹp, hương vị ngon hơn, giá bán đạt 200–300 nghìn đồng/kg, gấp đôi trước đây.”
Bà Bế Thị Thu Hiền, Phó Giám đốc Sở KH&CN Lạng Sơn cho biết, sau hơn một năm triển khai, các hộ dân đã chủ động áp dụng kỹ thuật mới trong trồng, chăm sóc và chế biến, từng bước làm chủ công nghệ sản xuất chè dưới tán hồi. Qua kiểm tra, các mô hình đều cho thấy cây sinh trưởng tốt, năng suất và chất lượng tăng rõ rệt.
Từ nay đến năm 2025, nhóm nghiên cứu tiếp tục hoàn thiện quy trình kỹ thuật tổng thể cho chè dưới tán hồi, gồm thời vụ đốn, kỹ thuật hái, hong héo và lấy hương, hướng tới sản xuất bền vững, nâng cao giá trị thương hiệu chè Bình Gia.
Việc ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất không chỉ giúp tạo sản phẩm đặc trưng, nâng cao thu nhập cho người trồng chè, mà còn mở ra hướng phát triển nông nghiệp bền vững gắn với bảo tồn tài nguyên rừng hồi đặc sản của Lạng Sơn.
Theo baolangson.vn