Trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức về môi trường, xã hội và kinh tế, khái niệm “tác động xã hội” (social impact) ngày càng được quan tâm mạnh mẽ, không chỉ ở cấp độ quốc tế mà còn rất thiết thực với từng cá nhân và doanh nghiệp tại Việt Nam.
Tác động xã hội bắt nguồn từ đâu?
Thuật ngữ “tác động xã hội” lần đầu xuất hiện tại hội thảo về trách nhiệm đạo đức của nhà đầu tư tổ chức tại Đại học Yale năm 1969, khi các chuyên gia thảo luận về ảnh hưởng xã hội và môi trường của các hoạt động đầu tư bên cạnh lợi nhuận. Ban đầu, thuật ngữ này mang ý nghĩa tiêu cực, nhấn mạnh các tác động có hại đối với xã hội và môi trường.
Tuy nhiên, từ năm 1972, với sự đóng góp của doanh nhân Bill Drayton – người được coi là “cha đẻ” của thuật ngữ “doanh nhân xã hội”, khái niệm này chuyển sang nghĩa tích cực, tập trung vào việc tạo ra các tác động xã hội có lợi. Sang thế kỷ 21, nhiều doanh nghiệp bắt đầu ghi nhận và báo cáo các nỗ lực giải quyết các vấn đề xã hội truyền thống như điều kiện lao động, bình đẳng giới, và bảo vệ môi trường.
Tác động xã hội là gì?
Tác động xã hội được hiểu là bất kỳ sự thay đổi đáng kể nào, tích cực hoặc tiêu cực, ảnh hưởng đến xã hội, nhằm giải quyết các thách thức hoặc bất công xã hội. Nó có thể xuất phát từ nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm khu vực công, doanh nghiệp tư nhân và các tổ chức phi lợi nhuận. Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp ngày nay đã đưa yếu tố tạo tác động xã hội vào chiến lược phát triển nhằm phát triển bền vững và gia tăng giá trị cộng đồng.
Tại sao tác động xã hội được chú trọng hơn bao giờ hết?
Từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, quan tâm đến tác động xã hội trên thế giới đã tăng mạnh mẽ, đạt đỉnh điểm vào năm 2019. Người tiêu dùng và xã hội ngày càng yêu cầu doanh nghiệp phải cam kết không chỉ về lợi nhuận mà còn về trách nhiệm xã hội và môi trường bền vững.
Ở Việt Nam, mặc dù có phần chậm trễ so với thế giới, xu hướng này đang tăng nhanh do những áp lực từ biến đổi khí hậu và các vấn đề xã hội. Theo Báo cáo Global Climate Risk Index 2021, Việt Nam là một trong những nền kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu. Hơn 1,7 triệu lao động đã phải di cư khỏi đồng bằng sông Cửu Long trong thập kỷ qua vì thiếu đất canh tác do xâm nhập mặn, gây ra nhiều hệ lụy xã hội nghiêm trọng.
Cam kết giảm phát thải ròng về “0” vào năm 2050 của Việt Nam tại Hội nghị COP26 càng thúc đẩy các doanh nghiệp, nhà đầu tư và tổ chức phi lợi nhuận phải đặt tác động xã hội làm trọng tâm trong hoạt động và chiến lược phát triển.
Những minh chứng về tác động xã hội tại Việt Nam
Chính phủ Việt Nam đang tích cực xây dựng khung thể chế cho nền kinh tế tuần hoàn thay thế cho mô hình kinh tế tuyến tính cũ, hướng đến phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.
Ở cấp doanh nghiệp, ngày càng nhiều công ty chú trọng vào tiêu chí ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) nhằm tăng sức hút đầu tư, đồng thời nâng cao uy tín với người tiêu dùng và thu hút nhân tài qua việc tạo ra tác động tích cực cho cộng đồng.
Các tổ chức phi lợi nhuận cũng là nhân tố quan trọng trong tạo tác động xã hội thông qua việc triển khai các chương trình phát triển bền vững gắn liền với 17 mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc.
Ví dụ tiêu biểu có thể kể đến chương trình DiF (Development Incubator Fellowship) do Oxfam tài trợ, hỗ trợ kiến thức cho cá nhân và tổ chức quan tâm đến phát triển cộng đồng; mạng lưới Common Good Alliance giúp các nhà lãnh đạo phi lợi nhuận trao đổi kỹ năng; và Mạng lưới Ung Thư Vú với các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng về căn bệnh ung thư vú.
Tác động xã hội – Trách nhiệm và xu hướng của mỗi người
Từ khi xuất hiện cách đây 50 năm, thuật ngữ “tác động xã hội” đã thể hiện trách nhiệm của mỗi cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức đối với cộng đồng và môi trường. Đây không chỉ là xu hướng của các tổ chức mà còn là lời kêu gọi mỗi chúng ta cùng hành động vì một xã hội tốt đẹp hơn.
Bạn đã sẵn sàng hòa mình vào xu hướng tạo tác động xã hội chưa?
Theo dearourcommunity.com