Trong bối cảnh công nghệ, biến đổi khí hậu và kinh tế toàn cầu đang định hình lại các mô hình tăng trưởng, doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam đứng trước cả thách thức lẫn cơ hội mới. Việc tiếp cận nguồn vốn xanh – dòng vốn hướng tới phát triển bền vững, giảm phát thải và đổi mới sáng tạo – đang trở thành yếu tố then chốt giúp các startup và doanh nghiệp nông nghiệp vươn lên mạnh mẽ, chuyển mình theo hướng xanh – số – bền vững.
Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nắm bắt cơ hội này, Trung tâm Ươm tạo Công nghệ và Doanh nghiệp KHCN phối hợp cùng các đối tác đã tổ chức Hội thảo “Gọi vốn cho Startup và SME: Cơ hội, Thách thức thời kỳ mới” vào ngày 1/11 tại Hà Nội, quy tụ các quỹ đầu tư, chuyên gia và doanh nghiệp tiêu biểu trong lĩnh vực nông nghiệp và công nghệ.
Trong nhiều năm trở lại đây, gọi vốn khởi nghiệp là chủ đề “nóng” được cộng đồng doanh nghiệp, các quỹ đầu tư, và cơ quan quản lý đặc biệt quan tâm. Hội thảo lần này hướng đến việc cung cấp cho doanh nghiệp những kiến thức thực tiễn, kỹ năng gọi vốn hiệu quả, cùng cơ hội giao lưu với các chuyên gia và nhà đầu tư giàu kinh nghiệm.
Diễn ra giữa bối cảnh toàn cầu hướng tới kinh tế xanh, kinh tế số và kinh tế tuần hoàn, hội thảo nhấn mạnh vai trò của vốn đầu tư mạo hiểm xanh (Green Venture Capital) – không chỉ là dòng tiền, mà là động lực thúc đẩy doanh nghiệp Việt chuyển đổi sang mô hình sản xuất bền vững và thân thiện với môi trường. Năm 2025 đánh dấu bước chuyển quan trọng trong việc đưa tiêu chí ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) vào hoạt động đầu tư, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, năng lượng tái tạo và công nghiệp sinh học.
Trong phần chia sẻ, các chuyên gia đã công bố một thông tin đáng chú ý: UBND TP. Hà Nội vừa phê duyệt Đề án “Hỗ trợ doanh nghiệp giai đoạn 2026–2030” với nhiều chính sách mang tính đột phá. Theo đó, Hà Nội sẽ tập trung hỗ trợ các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp công nghệ và chuyển đổi số, đồng thời đặt mục tiêu đào tạo 5.000 CEO, trong đó các nữ doanh nhân sẽ được hỗ trợ toàn bộ chi phí tư vấn và đào tạo. Đây là một tín hiệu tích cực, thể hiện quyết tâm của chính quyền Thủ đô trong việc tạo dựng môi trường khởi nghiệp thuận lợi, cạnh tranh và bền vững.
Ngoài ra, Hà Nội cũng đang xây dựng mạng lưới 3.000 chuyên gia tư vấn dành riêng cho cộng đồng doanh nghiệp tại địa phương, với kế hoạch đào tạo 600 chuyên gia/năm. Các doanh nghiệp sẽ tiếp cận được hệ thống tư vấn 1:1, tư vấn chuyên sâu theo nhóm chuyên gia, và đặc biệt là các gói hỗ trợ chuyển đổi số sẽ mở rộng từ năm 2026 để bao gồm cả phần mềm và hạ tầng kỹ thuật.
Một trong những điểm nhấn nổi bật tại hội thảo là bài trình bày của bà Kiều Thị Thành – Phó Chủ tịch Smarttech Group, doanh nghiệp công nghệ có hơn 15 năm nghiên cứu và phát triển tại Việt Nam. Theo bà Thành, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang cạnh tranh khốc liệt, việc tích lũy tư bản thông qua đổi mới sáng tạo chính là chìa khóa để Việt Nam bứt phá và bắt kịp các quốc gia phát triển. Smarttech và nhiều doanh nghiệp khác mà bà tư vấn không chỉ định hướng thị trường nội địa mà còn nuôi khát vọng IPO quốc tế, đồng thời kêu gọi các nhà đầu tư chiến lược cùng đồng hành để đưa doanh nghiệp công nghệ Việt Nam vươn tầm khu vực và toàn cầu.
Ông Nguyễn Quang Huy – Chủ tịch Vietnam Sustainable Investment Fund mang đến những góc nhìn thực tiễn và thẳng thắn về hoạt động đầu tư mạo hiểm. Theo ông, một startup muốn gọi vốn thành công cần phải vượt qua ba rào cản lớn: thiếu minh bạch tài chính, mô hình kinh doanh không rõ ràng, và đội ngũ sáng lập thiếu cam kết dài hạn. “Trong quá trình lựa chọn dự án đầu tư, yếu tố con người chiếm tới hơn 60% quyết định, vượt trên cả sản phẩm hay thị trường. Các nhà đầu tư hiện nay không chỉ “rót vốn” vào dự án, mà còn đặt niềm tin vào tư duy và đạo đức kinh doanh của người sáng lập”, ông Huy nhấn mạnh.
Ông Huy cũng chia sẻ những đề xuất chính sách nhằm “cởi trói” cho khu vực kinh tế tư nhân, trong đó có đề xuất cho phép doanh nghiệp giữ lại 20% thuế thu nhập để tái đầu tư vào R&D và đổi mới sáng tạo. Đây là bước tiến có ý nghĩa lớn nếu được triển khai, bởi nó sẽ trực tiếp thúc đẩy khả năng tự chủ công nghệ, vốn đang là bài toán then chốt trong chiến lược phát triển quốc gia.
Bên cạnh đó, ông Huy nhấn mạnh vai trò của các lĩnh vực công nghệ mũi nhọn như AI, bán dẫn, Blockchain, Fintech, EdTech – những lĩnh vực được xem là “đường băng” để các startup Việt có thể cất cánh ra thế giới. Ông cũng dành thời gian phân tích hành trình toàn cầu hóa của doanh nghiệp khởi nghiệp, ông dẫn chứng hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh như một bài học về tầm nhìn quốc tế và sự chủ động tiếp cận thị trường thế giới.
Theo ông, startup là “phòng thí nghiệm của nền kinh tế” – nơi các ý tưởng về nông nghiệp sạch, công nghệ sinh học và kinh tế tuần hoàn được thử nghiệm và nhân rộng. Ông Huy đề xuất 3 hướng đi cụ thể: (1) Tạo quỹ đồng đầu tư (matching fund) cho startup nông nghiệp xanh – Nhà nước và tư nhân cùng góp vốn; (2) Thiết lập cơ chế sandbox nông nghiệp thông minh, cho phép thử nghiệm mô hình canh tác carbon thấp; (3) Kết nối chuỗi giá trị nông nghiệp – công nghệ – tài chính thông qua các cụm đổi mới sáng tạo vùng. Mỗi startup là một giọt nước nhỏ, nhưng khi hội tụ, chúng ta tạo nên dòng chảy lớn – con sóng đổi mới sáng tạo Việt Nam.
Ở góc độ nền tảng đổi mới sáng tạo mở, bà Nguyễn Quỳnh Anh – đại diện cho Nền tảng Kết nối thông tin và đổi mới sáng tạo mở BambuUP – trình bày bức tranh tổng quan về sự chuyển đổi kép (chuyển đổi số và chuyển đổi xanh) trong khu vực doanh nghiệp tạo tác động xã hội tại Việt Nam. Theo bà Quỳnh Anh, thế giới hiện đang chuyển từ trạng thái VUCA (Biến động – Không chắc chắn – Phức tạp – Mơ hồ) sang BANI (Mong manh – Lo âu – Phi tuyến tính – Khó hiểu), đòi hỏi doanh nghiệp phải có năng lực thích nghi và định hướng rõ ràng hơn bao giờ hết.
Bà Quỳnh Anh chỉ ra rằng, các DNNVV tại Việt Nam hiện đang đối mặt với nhiều rào cản như thiếu vốn, thiếu nhân lực số, và hệ sinh thái dữ liệu chưa kết nối hiệu quả. Tuy nhiên, chính trong những thách thức đó lại xuất hiện cơ hội nếu doanh nghiệp tận dụng tốt các công nghệ đột phá như Green AI, điện toán đám mây (Cloud), và Blockchain. Quan trọng hơn, các chính sách quốc gia như EU Green Deal (Thỏa thuận Xanh Châu Âu) đang đặt ra các tiêu chuẩn nghiêm ngặt, và doanh nghiệp Việt cần nhanh chóng điều chỉnh để không bị tụt lại phía sau.
Phần tọa đàm trong hội thảo là nơi diễn ra các cuộc thảo luận sâu sắc giữa các chuyên gia, cố vấn đầu tư và đại diện quỹ. Một điểm đồng thuận được các diễn giả nhấn mạnh là: “Vốn” không còn chỉ đơn thuần là tiền bạc, mà bao gồm cả tri thức, con người, uy tín, và mạng lưới quan hệ. Nhà đầu tư ngày nay đặt niềm tin vào năng lực lãnh đạo, tinh thần trách nhiệm và độ minh bạch của doanh nghiệp – những yếu tố mang tính quyết định trong việc gọi vốn thành công.
Theo TS. Dương Thị Kim Liên, Viện trưởng Viện Hỗ trợ Đổi mới Sáng tạo Doanh nghiệp, xu hướng đầu tư 2025 cho thấy các quỹ quốc tế chuyển trọng tâm sang doanh nghiệp có chiến lược ESG rõ ràng, nhất là trong các lĩnh vực gắn với môi trường và nông nghiệp tuần hoàn.
Theo bà Hoàng Hải Yến, để Việt Nam đạt được mục tiêu phát triển bền vững, cần xây dựng Hệ thống Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIS) theo hướng mở – nơi doanh nghiệp, viện nghiên cứu và nhà nước cùng chia sẻ tri thức và công nghệ. Trong lĩnh vực nông nghiệp, điều này đồng nghĩa với việc: Liên kết viện – trường – doanh nghiệp, hợp tác xã; đẩy mạnh chuyển giao công nghệ sinh học, IoT nông nghiệp; ứng dụng dữ liệu lớn (Big Data) trong dự báo thời tiết, quản trị đất, nước và sinh vật học và phát triển cụm đổi mới sáng tạo vùng nông nghiệp (AgriTech Cluster). Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo không chỉ là chính sách mà là sự liên kết sống động của tri thức, con người và thị trường.
Bên cạnh đó, hội thảo cũng ghi nhận những chia sẻ thiết thực về tiêu chí thu hút đầu tư mạo hiểm như: mô hình kinh doanh giải quyết vấn đề xã hội cụ thể, khả năng sinh lời dài hạn, và năng lực mở rộng thị trường. Các chuyên gia đồng thời cảnh báo startup cần tránh “ảo tưởng thành công” sau khi gọi vốn, thay vào đó phải học cách quản trị hiệu quả, tối ưu chi phí và giữ vững tầm nhìn ban đầu.
Các chuyên gia tại hội thảo thống nhất rằng chuyển đổi xanh – số – bền vững sẽ là trụ cột của nền kinh tế Việt Nam trong thập kỷ tới. Từ quản lý chất thải nông nghiệp, tiết kiệm năng lượng, đến mô hình “nông nghiệp tuần hoàn, không phát thải”, tất cả đều cần vốn đầu tư, đổi mới sáng tạo và hợp tác liên ngành. “Muốn gọi vốn thành công trong thời đại mới, doanh nghiệp Việt phải hội tụ ba yếu tố: Đổi mới sáng tạo – Quản trị minh bạch – Phát triển bền vững.” – Thông điệp kết luận của hội thảo.
Trong hành trình phát triển kinh tế xanh, Startup và DNNVV nói chung và doanh nghiệp nông nghiệp nói riêng không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà là chủ thể kiến tạo. Khi được tiếp cận dòng vốn xanh, công nghệ thông minh và chính sách hỗ trợ phù hợp, họ sẽ trở thành lực lượng tiên phong bảo vệ môi trường, phục hồi hệ sinh thái và phát triển nông nghiệp tuần hoàn.
Hội thảo không chỉ mở ra góc nhìn toàn diện về xu hướng đầu tư thời kỳ mới, mà còn khẳng định vai trò tiên phong của doanh nghiệp nông nghiệp trong hành trình chuyển đổi xanh. Khi được tiếp cận dòng vốn xanh, ứng dụng công nghệ thông minh và tận dụng mạng lưới hỗ trợ đổi mới sáng tạo, các startup và doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam sẽ có thêm động lực để phát triển bền vững, nâng cao giá trị sản phẩm và đóng góp tích cực vào mục tiêu tăng trưởng xanh quốc gia.
Với vai trò là cầu nối giữa doanh nghiệp – nhà đầu tư – chuyên gia, Trung tâm Ươm tạo Công nghệ và Doanh nghiệp KHCN sẽ tiếp tục đồng hành, ươm mầm và lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo, góp phần xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp nông nghiệp xanh, bền vững và hội nhập quốc tế.